Şimdiye kadar keşfedilen en eski kara delik, Büyük Patlama’dan 470 milyon yıl sonrasına kadar uzanıyor

Tahmini okuma süresi: 3-4 dakika

CAPE CANAVERAL, Fla. – Bilim insanları şimdiye kadarki en eski kara deliği, Büyük Patlama’dan sadece 470 milyon yıl sonra oluşan kozmik bir canavarı keşfettiler.

Pazartesi günü yayınlanan sonuçlar, evrenin şafağında süper kütleli kara deliklerin var olduğuna dair şimdiye kadarki teorileri doğruluyor. NASA’nın James Webb Uzay Teleskobu ve Chandra X-ışını Gözlemevi, gözlemleri yapmak için geçtiğimiz yıl işbirliği yaptı.

Evren 13,7 milyar yaşında olduğuna göre bu kara delik de 13,2 milyar yaşındadır.

Bilim adamlarını en çok şaşırtan şey, bu kara deliğin çok büyük olması, çünkü Samanyolu galaksimizdeki kara delikten on kat daha büyük olması.

Harvard-Smithsonian Astrofizik Merkezi’nden baş yazar Akos Bogdan, galaksisindeki tüm yıldızların kütlesinin %10 ila %100’ü arasında bir ağırlığa sahip olduğunun düşünüldüğünü söyledi. Bu oranın, Samanyolu galaksimizdeki ve diğer yakın galaksilerdeki kara deliklerin küçük yüzdesine yakın olmadığına dikkat çekti; bu oran yaklaşık %0,1 olarak tahmin ediliyor.

Nature Astronomy dergisinde yayınlanan çalışmaya katılan Yale Üniversitesi’nden Priyamvada Natarajan, “Evrenin bu kadar büyük olması için gerçekten çok erken” dedi. Astrophysical Letters dergisinde buna eşlik eden bir makale yayınlandı. “Bu nesnenin evrenin bu kadar erken bir döneminde kendi galaksisiyle aynı yerde olması şaşırtıcı.”

Araştırmacılar, kara deliğin, yıldızların bulunduğu bir galaksiye komşu olan bir galakside çöken devasa gaz bulutlarından oluştuğuna inanıyor. İki galaksi birleşti ve kara delik kontrolü ele geçirdi.

Natarajan’a göre, Chandra’nın onu X-ışınları yoluyla keşfetmesi, “hiç şüphesiz onun bir kara delik olduğunu” doğruluyor. X-ışınları ile “aslında kara deliğin içine kütleçekimsel olarak çekilen, onu hızlandıran ve X-ışınlarında parlamaya başlayan gazı yakalıyorsunuz” dedi.

Bu kuasarın aktif olarak büyümesi ve gazının inanılmaz derecede parlak olması nedeniyle bir kuasar olarak kabul edildiğini ekledi.

Evrende yeni bir pencerenin açılmasını bekliyoruz ve bunun ilk çatlak olduğuna inanıyorum.

-Priyamvada Natarajan

Bilim insanlarına göre Webb teleskopu tek başına 29 milyon yıllık bir kara deliği gözlemlemiş olabilir ancak bu henüz X ışınlarıyla gözlemlenip doğrulanmadı. Natarajan, belki çok uzakta olmasa da yine de çok uzakta, daha erken dönem kara deliklerin bulunacağını düşünüyor.

“Evrende yeni bir pencerenin açılmasını bekliyoruz ve bunun ilk çatlak olduğuna inanıyorum” dedi.

İki uzay teleskopu – Webb ve Chandra – bu galaksinin, UHZ1’in ve onun kara deliğinin bulunduğu uzay bölgesine yakınlaştırmak için yerçekimsel mercekleme adı verilen bir teknik kullandı. Teleskoplar, UHZ1’i ve arka planda çok daha uzaktaki kara deliğini yakınlaştırmak için Dünya’dan sadece 3,2 milyar ışıkyılı uzaklıktaki çok daha yakın bir galaksi grubundan gelen ışığı kullandı.

Natarajan, “Bu çok sönük bir nesne ve şans eseri doğa onu bizim için şişirdi” dedi.

2021’de bir milyon mil uzaktaki bir noktaya fırlatılan Webb, şimdiye kadar uzaya gönderilen en büyük ve en güçlü astronomik gözlemevidir; Evreni kızılötesinde görüyor. Yaşlı Chandra’nın röntgen görüşü var. 1999 yılında yörüngeye fırlatıldı.

Bogdan, “Chandra’nın lansmanından 24 yıl sonra bu kadar muhteşem keşifler yapabilmesini kesinlikle şaşırtıcı buluyorum” dedi.

×

En son bilimsel hikayeler